Sermaye piyasaları aracılığı ile yatırım faaliyeti gösteren yatırımcıların sermaye piyasası suçları hakkında kesinlikle ve kesinlikle detaylı bilgi sahibi olması gerekmektedir.  Bu bilgiler sayesinde kendilerini hukukun karşısında suçlu duruma düşürecek birçok faaliyetten uzak tutacaklardır.  Aynı zamanda bu gibi suçlara bulaşan kişilere karşı daha fazla bilinçli olarak kendilerini koruyabilecekler.

Sermaye piyasalarının birçok kesime çok büyük kazançlar vaadetmesi sebebi ile birlikte çoğu insanın ilgisini çekmesi son zamanlarda kaçınılmaz hale geldi. Bu kadar yüksek donanımlı faaliyetlerin gerçekleştiği piyasalarda bazı işlemleri yapmak suç teşkil ederek SPK kanununa ters düşmektedir. Bu konular hakkında detaylı bilgilere yazımızın devamından ulaşabilirsiniz.

İçeriden Öğrenilen Bilgi ile İşlem Yapmak (SPK Kanunu 106. Madde)


Bu suç türü “insider trading” olarak bilinmektedir. SPK kanununda bu suç ile ilgili madde aşağıda belirtilmiştir.

“Bir kişi aracılığı ile sermaye piyasası araçları ve ya bu piyasa üzerinde işlem payı olan firmalar hakkında kamuya duyurulmamış bilgilere dayalı olarak işlem yapmak, yapılan işlemi iptal etmek, alım satım emri vermek ve bunun ardından bazı kişilere menfaat sağlayan ortaklar, yöneticiler, çalışanlar, danışmanlar ve denetçiler yaptıkları bu faaliyet dolayısı ile suçlu kabul edilirler.”

Suçun olduğu yerde cezanında kaçınılmaz olması sebebi ile bu suçta bazı cezalar ile karşılık buluyor. Türk Ceza Sistemi’nde bu suçun karşılığı  iki yıl ve beş yıl aralığında hapis cezası veya adli para cezasıdır. Eğer ceza adli para cezasına çevrilirse bedel piyasa üzerinde elde edilen kazancın iki katından daha fazla olmak zorundadır. SPK kanunun 106. Maddesinde belirtildiği gibi yapılan işlemin “Insıder Trading” olarak nitelendirilmesi için ceza açıklamasında belirtilen kişiler tarafından işlem yapılmış olması gerekmektedir.  Bunun yanı sıra;

·         İşlem yapılan menkul kıymet veya yatırım aracının gidişatını olumsuz veya olumlu yönde etkileme gücüne sahip olması,

·         Bilginin daha önce kamuoyuna servis edilmemiş olması,

·         Yatırımcıların arasında bulunan rekabet ortamına direkt olarak müdahale edilmiş olması,

gerekiyor.

Manipülasyon, Piyasa Dolandırıcılığı (SPK kanunu 107. Madde)


Piyasa dolandırıcılığının bir diğer adı ise “Manipülasyon”’dur. Bu suç gerekli kanun maddesinde şöyle belirtilmektedir.

“Sermaye piyasası üzerinde yatırım amacı güden enstrümanların fiyatlarına, fiyatlarında olan dalgalanmalara, piyasa üzerinde yaşadığı arz ve talep miktarı hakkında yatırımcılara doğrudan yanlış ve konu hakkında yanıltıcı bilgi vermek amacı ile alım – satım işlemi gerçekleştirenler iki yıl ve beş yıl arasında uygulanan hapis cezası ile karşılaştırılmaktadır. Hafifletici yük olarak bu ceza adli para cezasına çevrilebilir. Bununla birlikte verilen para cezasının miktarı haksız kazancın iki katı ile eşdeğer olmak zorundadır.

Bu madde internet üzerinde bazı sosyal topluluğun bulunduğu alanlarda piyasa hakkında yorum yapan kişiler tarafından eleştiri oklarının sebebi olmuştur. SPK bu konuyu değerlendirerek iyi niyetli olarak bilgi paylaşımı yapan kişilerin sakıncalı durum yaratmadığını belirtiyor. Eğer yapılan piyasa analizleri yukarıda bulunan madde ile alakalı bir şekilde yapıldıysa suç teşkil etmektedir.

İzahname Düzenlenmeden Halka Yatırım Arz Etmek (SPK kanunu 109. Madde)


Yatırım enstrümanlarının piyasada işlem görebilmesi için yatırım aracı hakkında izahname düzenlenerek bu izahnamenin SPK tarafından onaylanması gerekiyor. Sermaye piyasası araçlarının satılması için ise ihraç belgesi gerekmektedir. Bu kuralları doğru bir şekilde uygulamadan SPK’nın izni olmadan kurulan piyasada işlem yaptırmak suç olarak teşkil etmektedir. SPK kanununa göre bu suçu işleyenler iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve 5000 gün ile 10.000 gün arasında adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.