Hisse senedi yatırımcıları sermaye arttırımı kavramını sıklıkla duymaktalar. Bedelli sermaye arttırımı ve bedelsiz sermaye arttırımı kavramları, hisse senedi yatırımı yapanların karşısına çok defa çıkmıştır. SPK bültenlerinde yer alan bu ifadeler ne anlama gelir, sermaye artırımı nedir ve nasıl yapılır sorularına cevaplar vermeye çalışacağız. Hadi başlayalım.
Sermaye, ticari işletmenin kurulup faaliyete geçebilmesi amacıyla konulan, emek, para veya parayla ölçülebilen kıymetler bütünüdür. Ticari işletmelere konulacak sermaye, kurulacak ticari işletmenin türüne göre farklılık gösterebilmektedir. Örneğin sermaye şirketlerine emek, fikir, bilgi, gibi kişisel değerler sermaye olarak konulamayacaktır. Sermaye şirketlerine yalnızca para ve parayla ölçülebilen değerler konulabilecektir.
Sermaye hesabı tek düzen hesap planında Öz Kaynaklar hesabı içerisinde 500 hesap kodu ile yer almaktadır. Sermaye, ilk etapta taahhüt olarak çalıştığından, Ödenmemiş Sermaye hesap kodu ile birlikte kullanılmaktadır.
Örneğin; X LTD Şti ortaklarından A, şirkete 100.000,00 TL değerinde ki otomobilini koymayı taahhüt etmiştir. Yapılacak muhasebe kaydı;
-----------------------------------//------------------------------------------
501-Ödenmemiş Sermaye 100.000,00
500- Sermaye 100.000,00
-----------------------------------------------------------------------------------
Şirket ortağı A, otomobilin şirkete kayıt ettirip sermaye taahhüdünü yerine getirdiğinde yapılacak kayıt,
-----------------------//---------------------------------------------------
254- Taşıtlar 100.000,00
501-Ödenmemiş Sermaye 100.000,00
------------------------------------------------------------------------------------------
Şeklinde olacaktır.
Bazen ticari işletmeler faaliyet dönemi içerisinde sermaye artırımına gidebilmektedir. Nedir Sermaye artırımı?
Sermaye Artırımı Nedir?
Sermaye artımı, ticari işletmelerin ek kaynak yaratma amacıyla kullanılabilir öz kaynaklarını artırmak olarak tanımlanabilir. Sermaye artırımı ticari işletmenin büyüdüğüne işaret ettiğinden firmanın kredibilitesini yükselterek, hem piyasaya hem yatırımcılarına güven aşılamaktadır.
Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
Ticari işletmeler, belirli bir sermaye ile kurulup faaliyete geçtikten sonraki süreçte yaptığı faaliyetler neticesinde işlerini büyütmüş olabilir, yahut faaliyette bulunduğu alanda veya farklı alanda yeni bir iş veya yani yatırımlar gerçekleştirebilir. Tüm bunlar ticari işletmenin büyümesine işaret etmekte ve yeni sermaye ihtiyacını ve dolayısıyla sermaye artırımını ortaya çıkarmaktadır.
Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?
Sermaye artırımı bedelli ve bedelsiz olmak üzere 2 seçenek kullanılarak yapılır.
Bedelsiz Sermaye Artırımı:
Ticari işletmenin kendi kaynaklarını kullanarak ve ortaklarından herhangi bir değer talep etmeksizin sermayenin artırılması işlemidir. Bu işlem sonucunda şirket ortaklarına bedelsiz hisse senedi dağıtmaktadır. Örneğin borsada işlem gören X A.Ş bedelsiz sermaye artırımına gittiğini varsayalım. Hisse sahipleri bu bedelsiz artımı sayesinde ellerinde ki lot sayısı artacak ancak hisse fiyatlarında değişim oluşturmayacaktır. Yani kısaca ticari işletmenin piyasa değerinde herhangi bir artış ve azalış sağlamayacaktır.
Bedelli Sermaye Artırımı:
Adı üstünde bir bedel ödenerek sermaye artırımı gerçekleştirilmektedir. Bedelli sermaye artırımında şirkete ek kaynak yaratma amacı vardır.
Bilindiği üzere hisse senetleri, sahiplerine rüçhan hakkı gibi öncelikli alım hakkı sağlamaktadır. Yapılacak bedelli sermaye artırımı neticesinde hisse sahipleri, sahip oldukları hisse payları ölçüsünde öncelikli alım hakkına sahip olacaktır.
Şirket Hisseleri Nasıl Etkilenir?
Bedelli sermaye artırımına giren şirketlerin hisselerinde genellikle ilk etapta aşağı yönlü bir hareket gözlenir. Bunun sebebi, sermaye arttırımına katılmak istemeyen yatırımcıların şirketteki paylarını satıp çıkmak istemesidir. Ancak sonrasında oldukça pozitif bir hava yaşanabilir veya bedelli sermaye artırımı açıklanmasına karşın yükselen hisse senetleri de görülebilir. Bu durum aslında biraz, o dönemde şirketin mali yapısı ve bu bedelli sermaye artırımını ne amaçla yaptığına bağlıdır.
Bedelsiz sermaye artırımı ise yatırımcıların sevdikleri sermaye artışı türüdür. Çünkü hisse senedine sahip oldukları kurum bu kararı aldığında, herhangi bir ekstra ödeme yapmadan bedelsiz sermaye arttırımına katılabilirler. Bu durumda yatırımcılar kazançlı çıkacaklardır. Bedelsiz sermaye arttırımı yapan şirketler genellikle güzel kar açılayan ve sermayesi oldukça yeterli olan şirketler içerisinden çıkmaktadır.
