Ağışa satış işlemi hisse senedi üzerinde uygulanan bir satış yöntemidir. Açığa gerçekleştirilecek olan satış, yatırımcıların yüksek değerde sattıkları ve kendileri üzerinde bulunmayan hisselere, bu hisselerin düşüşü ile tekrar satış emri verebilmelerini ifade eder. Eğer ki satışla alakalı bulunan takas yükümlülüğü, ödünç olarak alınan sermaye piyasasına ait bir araç ile karşılık buluyorsa bu durum da yine borsada açığa satış olarak tanımlanır.

Açığa Satış Nasıl Yapılır? Kâr Getirir mi?

Açığa satış nasıl yapılır sorusu borsaya yeni giriş yapan yatırımcıların araştırdıkları sorular arasında yer alır. Açığa satış işlemleri hem borsa üzerinden hem de Forex piyasası üzerinden gerçekleştirilebilen bir işlemdir.

Açığa satış işlemi, daha önce yüksek değerden satışı yapılan hisse üzerinden gerçekleştirilebilen bir işlemdir. Bu yöntem ile hissenin yüksek değerden satılması yatırımcıya kâr getirirken, hissenin düşüş sırasında kaybettiği değer de yatırımcıya kâr olarak yansır. Böylece verilen emir ile fiyatı düşen hisseyi herhangi bir kayba uğramadan yeniden almak mümkün olur.

Açığa satış yapmak her zaman kazançlı bir işlem olmamaktadır. Özellikle tahta yapıcı veya hisse spekülatörünün açığa satışı gördüğü bazı hisselerde hisse senedini bilerek yukarı sürmesi gibi durumlarda, açığa satış yapan kişi veya gruplarciddi zararlar yazabilmektedir. Bu anlamda küçük yatırımcılara borsada açığa satış çok fazla tavsiye edilen bir durum değildir. 

Son aylarda açığa satışlara karşı oluşan yabancı yatırımcı küçük yatırımcılar tarafından oluşturulan Reddit grupları, çok büyük fonlara zarar vermişlerdir. Büyük fonlar açığa satış yaptıkları Gamestop hisse senedinde bu grupların alımlarıyla terste kalmış ve bu nedenle ciddi kayıplar yaşamıştır. Bu nedenle hisse senetlerinde açığa satış yaparken bir kaç kez düşünmekte hatta yapmamakta fayda var diyebiliriz.

Açığa Satış İşleminin Şartları Nelerdir?

Yatırımcıların borsa üzerinde yer alan hisse senetleri üzerinde açığa satış işlemi gerçekleştirebilmeleri için bir takım şartlar bulunur. Yatırımcılar açığa satış işlemi yapabilmek için;

• Bu işlem için öncelikle kendisine sunulan Kredi Sözleşmesi’ni imzalamış olmalıdır.
• Aracı kurumdan bu satış için gerekli izni almış olmalıdır.
• Açığa satış esnasında kullanılacak olan limit, aracı kurumun kabul ettiği aralıklarda olmalıdır.
• Eğer yatırımcı günlük olarak açığa satış işlemi yapıyorsa, gün sonunda mutlaka bu işlemi sonlandırmalıdır.

Açığa Satış Yasağı Nedir?

Açığa satış yasağı, borsa üzerinde normal düzende yapılması söz konusu olan, yüksek değerden satarak düşük değerden tekrar satın alma emri verme işleminin yapılamaması durumudur. Borsa tedbirleri gereğince alınan yasak kararı ile yatırımcılar kısıtlama getirilen hisse senedi üzerinde açığa satış işlemi gerçekleştiremez. Getirilen açığa satış tedbir kararının tekrar kaldırılması ile yatırımcıların aynı hisseler üzerinde açığa satış işlemini tekrar gerçekleştirmeleri mümkün olur.

Açığa Satış Yasağının Hisselere Etkisi

Açığa satış onayı ve açığa satış yasağı borsanın kendisinin alabileceği bir karardır. Belirli dönemlerde borsalar tedbir amaçlı olarak meydana gelebilecek manipülasyonlara karşı koymak için o dönem kritik olan hisse senetlerine açığa satış yasağı getirebilir. Yasağın getirilmesi gibi yasağın kaldırılması da yine borsanın kendi verebileceği bir karardır.

Borsada aktif işlem yapan birçok yatırımcı, açığa satış yasağı olan hisseler borsayı nasıl etkiler sorusunu merak eder. Borsada getirilen açığa satış yasağı yatırımcıların lehine olan bir durumdur. Yani yasak getirilmesindeki temel amaç, hissenin ani hareketlerinden yatırımcıları korumaktır. Ancak gelin görün ki son dönemde bu durum pek e geçerli olmamaıştır.

Borsa bazlı alınan açığa satış yasağı, hisse senetlerinde açığa satışın önüne geçtiği için yatırımcı yararına olsa da, hisse bazlı alınan açığa satış yasakları ters tepkiye neden olabilmektedir. Çünkü açığa satış yasağı alınan hisselerde genellikle kredili işlemde aynı süreçte yasaklanmaktadır. Bu tip hisse senetlerinde aynı gün alım-satım yapamama sıkıntısı oluşmaktadır. Yani sistem bugün aldığınız hisse senedini yarın satabileceğinizi belirttiği için, hisse senedine olan ilgi de azalmaktadır. Dolayısı ile hisse bazlı alınan açığa satış ve kredili işlem yasakları hisse değerinde olumsuz etkiye neden olabilmektedir.

Borsada açığa satış yasağı geldiği durumlarda hisseler üzerindeki düşüş etkisi ortadan kalkar. Ancak bazen gelen yasağa rağmen, büyük yatırımcıların hisse üzerinde meydana getirdiği yeni dengeler ile düşüşün önüne geçilemediği de olabilmektedir.

Açığa Satış Yasağı Ne Kadar Sürer?

Açığa satış yasağı borsada belirli dönemlerde tekrarlanan bir durumdur. Piyasaların genel durumuna göre gelen bu yasak, etkileyici nedenlerin tekrar normale dönmesi ile son bulur. Borsada yakın dönemde birçok hisse için açığa satış yasakları getirilmiş ve ilerleyen süreçlerde manipüle ortamının kalkması ile tekrar kaldırılmıştır. Her daim borsada uygulanabilecek bir karar olan açığa satış yasağı, yaşanan gelişmelere bağlı olarak her dönemde tekrarlayabilir.

Açığa satış yasakları bazen belirli kişilere veya kurumlara getirilebildiği gibi, bazen de şirket bazlı olarak ya da borsanın tamamına getirilebilmektedir. Yasak getirildiği an yasağın ne zaman kaldırılacağı da çok ekstrem bir durum yok ise önceden belirlenmektedir. Bu tarih de kap üzerinden paylaşılmaktadır.

Endeks Bazlı ve Hisse Bazlı Açığa Satış

Pandemi döneminde bütün endeksde açığa satış yasağı getirilmişti. Sonrasında ise sırasıyla Bist30 ve Bist-50 endekslerinde açığa satış yasağı kaldırıldı. Bu durum borsada yaşanan olumsuz fiyatlamaların ve piyasa gerçeğini yansıtmayan fiyatların önüne geçmek içindi.

Hisse bazlı açığa satış yasakları ise, hisse senetlerinde yaşanan devamlı yukarı hareketler veya devamlı aşağı hareketler, çeşitli manüpülasyon içeren gün içi tabandan tavana veya tersi gibi durumlarda sadece bir hisse senedi için alınan yasaklardır. Bu şekilde hisse bazlı açığa satış yasakları ve kredili işlem yasakları da getirilebilmektedir. Bu tür gelen yasaklar genellikle 15 gün ile 3 ay arası bir süreç için geçerli olmaktadır.

Forexte Açığa Satış İşlemi Nasıl Yapılıyor?

Forex piyasasında açığa satış adı altında bir işlem yoktur aslında. Ancak piyasalarda yaılan ilem açığa satış ile aynı anlamı taşımaktadır. Elinizde olmayan bir ürünü satabilirsiniz. Bu durum borsada açığa satış olarak nitelendirilmektedir. Forexte ise alış işlemi ve satış işlemi yapılan ürünlerin elinizde olması gerekmediği için zaten bir ürünü sattığınızda açığa satış yapmış olursunuz. Her forex şirketi üzerinen açabileceğiniz forex hesapları ile bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Bu anlamda açılan forex hesapları üzerinden döviz pariteleri, altın, emtia ürünleri hatta kripto paralarda bile açığa satış işlemi forex piyasasından yapılabilmektedir.