Ekonomi biliminin çok geniş kapsamlı ve büyük hacimli olduğunu söylemek kesinlikle yanlış olmayacaktır. Ekonominin bu büyüklüğü, beraberinde farklı ekonomi alanları ve başlıkları getirmiştir. Bu ekonomi alanlarından biri de borsalardır. Dünyadaki ekonomik hacmin çok önemli bir bölümünü içerisinde bulunduran borsalar, her ülkenin kendi şirketleriyle yatırımcıların karşısına çıktığı bir platformdur. Borsayı, pek çok para birimlerinin yer aldığı bir bütün olarak nitelendirebilirsiniz. Borsada her firmanın ve kuruluşun belli oranda hissesi vardır ve yatırımcılar, istediği firmanın hissesini satın alarak adeta o firmaya ortak olur. Peki, halka arz nedir ve şirketler neden halka arzı tercih ederler? Gelin bu sorunun cevabı için birkaç detaya inelim.
Halka Arz Neden Yapılır?
Dünyada çeşitli alanlarda hizmet veren çok sayıda firma ve kuruluş bulunmaktadır. Bu kuruluşların her biri, hizmet verdiği alanda büyük ölçekli bir işletme haline gelmek ister. İşini büyütmeye başlayan ve daha da büyütmek isteyen kuruluşlar için halka arz çok iyi bir seçenek olabilmektedir. Halka arz olmak isteyen kuruluşlar, ilgili ülkenin borsasında şirket hisselerinin belli bir yüzdesini paylaşır ve bu paylaşılan hisseler, o borsada işlem yapan yatırımcılar tarafından alınıp satılabilir. Halka arz olan şirket, alanında ne kadar başarılı ve daha da gelişirse, yatırımcılar tarafından o kadar çok satın alınır ve şirket değeri artış gösterir. Fakat diğer taraftan eğer halka arz olan şirket, iş hayatında ve alanında başarı gösteremezse borsada işlem hacmi düşer, ilgi görmez ve bu da şirketin önemli bir değer düşüklüğü yaşamasına neden olur.
Halka Arz Nasıl Yapılır ?
Bir şirket halka arz edilmek isteniyorsa o ülke borsasının düzenleyicisinden izin almalıdır. Örneğin Türkiye'de bir kurum halka arz edilmek isteniyorsa, Borsa İstanbul ve SPK'dan izin alınması gerekmektedir. Bu sayede halka arz talep toplama aşaması başlatılır. Gelen talepler doğrultusunda fiyat belirlemesi yapılır ve firmanın borsaye kote edilme işlemi başlatılmış olur. Son dönemde yapılan halka arzların malesef bir çoğu başarısız olmuştur. Yani eskiden halka arza katılan yatırımcılar iyi kazançlar elde ederken, son dönemde yapılan halka arzlar yatırımcılarına genellikle para kaybettirmiştir. Bu nedenle hisse senedi yatırımcılarının halka arzlara talepleri eskisi kadar fazla olmamaktadır.
Özetle, halka arz işleminin sirketler için, özellikle de gelişmekte olan ve kendine güvenenler, çok büyük bir fırsat olduğu fakat şirketin iş hayatında hedeflediği şekilde devam etmemesi durumunda da ciddi risklere sahip olduğunu net şekilde söyleyebiliriz.