Başabaş Noktası, işletmeleri ve ülke ekonomilerini oldukça yakından ilgilendiren konulardan biri. Hesaplanması oldukça basit olan ve anlam olarak tanımı ile oldukça örtüşen Başabaş Noktası, hali hazırda varlığını sürdüren, korumaya çalışan ya da yeni bir girişim şeklinde ortaya sürülecek olan işletmeler ve elbette ki, ülke ekonomileri adına oldukça mühim. Teknik donanımdan ziyade, geliri, gideri ve toplam satışları ilgilendiren bu terim neye yarar diye merak ediyorsanız, Başabaş noktası nedir? Başabaş noktası nasıl hesap edilir? Gibi sorulara cevap arıyorsanız, sizlere tüm bu soruların cevaplarını, Başabaş Noktası’nın ne olduğunu, neye yaradığını, anlamını ve hesaplamasını bu yazıda ayrıntılı bir şekilde bulabilirsiniz.

Başabaş Noktası Nedir?

Başabaş Noktası, İngilizce kökenli finansal bir terimdir ve hem ülke ekonomileri hem de işletmeler adına yapılan bir hesaplama türüdür. Belirli bir formülü bulunan Başabaş Noktası, anlam olarak maliyet, harcamalar vb. gider kalemleri ile gelirlerin eşit olduğu nokta anlamına gelmektedir. Yani, giderleriniz her ne olursa olsun, Gelir=Gider dengesi, başabaş noktası olarak adlandırılır. Bu noktadan sonra giderlerin artışı şirkete ya da ekonomiye zarar yazarken, gelirlerin artışı ise kâr olarak nitelendirilecektir.

Başabaş Noktası Nasıl Hesap Edilir?

Başabaş noktası nasıl hesap edilir diye soran herkes için öncelikle belirtelim ki, zor olmayan bu hesaplamayı gerçekleştirmek adına kullanılan bir formül mevcut. Başabaş noktası formülü aşağıdaki gibidir:

Başabaş Noktası=Sabit Giderler÷(Mal Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Gideri)

Şeklindedir. Bu formülde kullanılan tüm terimleri tek tek incelemek gerekirse;

Başabaş Noktası = İşletme veya ekonomide gelir ve gider eşitliğinin sağlandığı noktadır

Sabit Giderler = Bir işletme ya da ekonominin üretim ya da faaliyetleri esnasında ortaya çıkan, değişiklik göstermeyen sabit giderlerdir

Mal Birim Satış Fiyatı = Üretilen ürünün ya da hizmetin birim satış fiyatıdır.

Birim Değişken Gideri = Bir ürünün üretimi ya da bir faaliyetin gerçekleşmesi için değişebilen maliyet giderleridir.

Tüm bu formül ve açıklamalardan yola çıkarak, Başabaş Noktası hesaplama işlemi nasıl yapılır sorusuna cevap verebilmek adına, sizlere iki farklı örnek sunacağız

Başabaş Noktası Örneği

Başabaş Noktası hesaplanabilmesi için oluşturduğumuz iki farklı örnek ile ekonomi ve işletmelerde Başabaş Noktası nasıl hesaplanır sorusuna yanıt bulacağız. Bu konuda ilk örneğimiz bir işletme olsun.

A İşletmesi an itibari ile kârda mı yoksa zararda mı olduğunu anlamak üzere basit bir kontrol gerçekleştirmek istemektedir. Bunun için Excel tabloları gayet kullanışlı olacaktır. Excel üzerinde şirketin Sabit Giderleri, Mal Birim Satış Fiyatı ve Birim Değişken Giderleri tek tek ele alınmalıdır. Aşağıda örnek rakamlar ile bu hesabı sizler için oluşturduk. Buna göre:

A İşletmesi Sabit Giderleri

l Kira Gideri: 10.000 TL

l Maaş Giderleri: 5000 TL

l SGK Giderleri: 2.500 TL

l Reklam ve Pazarlama: 1000 TL

l Toplam Sabit Giderler: 18.500 TL

A İşletmesi Birim Değişken Giderleri TL/Birim Üzerinden:

l Elektrik, Su, Isınma ve Enerji: 2 TL

l Hammadde, Malzeme Giderleri: 10 TL

l İşçilik Giderleri/Birim Başına: 1 TL

l Toplam Giderler: 13 TL

Şimdi de formülde bulunan Mal Birim Satış Fiyatı’nı belirleyelim. Buna göre mal, üründen kâr edebilmek adına birim başına 20 TL olsun.

Formülümüze göre hesap şu şekilde oluşacaktır:

l Başabaş Noktası= Sabit Giderler (18.500 TL) ÷ (Mal Birim Satış Fiyatı (20 TL) – Birim Değişken Gideri (13TL))

l Formülü sadeleştirirsek, Başabaş Noktası = 18.500 TL ÷ (20-13TL) = 18.500 TL ÷ 8 TL = 2.312,5

Buna göre Başabaş Noktası A İşletmesi için 2.312,5 olacaktır. Buna göre her 100 üründe bir cebine 800 TL koyacak olan A İşletmesi, 2.312,5 birim ürün satışı gerçekleştirdiğinde başabaş noktasına ulaşabilecektir. Bu noktadan sonra kâr veya zarar gelir ve gidere göre değişebilir.