Orta gelir tuzağı bir ülke ekonomisi içerisinde kişi başı milli gelir seviyesinin belirli noktalara ulaşarak ekonominin tam o noktada sıkışıp kalmasıdır. Kısacası bu durumda ülke ekonomisi belirli bir büyüme düzeyine ulaştıktan sonra daha yukarısına çıkamamaktadır. Her ne kadar tanımda kişi başına milli gelir düzeyinin daha ileriye gidememesi orta gelir tuzağındaki düzeyin hangisi olduğu kestirmek kolay değildir. Bu durumda en net bilgilere ulaşmak için Dünya Bankası’nın Dünya Kalkınma Raporunda yer almakta olan gelir düzeylerini baz alabiliriz. Bu raporda söylenenlere göre Türkiye “Orta Üst Gelirli Ekonomiler” sınıfında gözükmektedir. Bu duruma karşılık olarak eğer Türkiye gecelek yıllarda belirli bir büyüme oranı yakalayamaz ise orta gelir tuzağına saplanacaktır. Bu yazımızda Orta Gelir Tuzağı ve Orta Gelir Tuzağından Nasıl Çıkılması gerektiği hakkında detaylı bilgilere ulaşabileceksiniz.
Orta Gelir Tuzağından Çıkmanın Yolları
Bu durumun net bir şekilde cevabını vermek gerekirse bir ülkenin orta gelir tuzağından çıkması için belirli bir büyüme trendi yakalayarak gelirini arttırması gerekiyor. Bunun sebebi ise ekonomik büyümenin yanı sıra kişi başı milli gelirin yükselmeside karşımıza çıkacak tuzaktan kurtulmanın en önemli yollarından biri olacağıdır.
Ekonomik Büyüme için Neler Yapılır?
Ekonomik büyümenin gerçekleşmesi için yapılması gereken en önemli şey ülke içerisinde dış ve iç yatırımların arttırılmasıdır. Tabii bu durumun tüketicilere getireceği eksi bir durum olarak faizlerin arttırılmasıda gerekmektedir. Bu durumun en neticesi ise tüketimin azaltılarak tasarrufların artış göstermesini sağlamaktır. Bu uygulamanın verimli bir hale dönüşmesi için ülke içerisinde uygulanan faizlerin düşükolması gerekiyor. Neden diye soracak olursanız ekonomide yüksek faiz oranları gözüküyorsa faizlerin arttırılması yatırımların artmasını beklerken tam tersine düşmesine sebep olacaktır.
Halk yüksek faizli bir ekonomi ile karşı karşıya kalırsa bu durumda uygulanması gereken en önemli yol, tasarruftan çok tüketimi etki altına almak gerekiyor. Tüketim arttırılarak talep yükseltilirse talebi karşılamak için yatırımcılar yapılmakta olan yatırımları arttırmak zorunda kalacaktır. Bu durumun sonucunda ekonomik büyüme kaçınılmaz olabilir.
Orta Gelir Tuzağından Etkilenmemek için Tüketici Gelirini Arttırmak Gerekiyor
Orta gelir altında gelir düzeyi bulunan tüketicinin tüketim eğilimi fazla ise talebi canlandırmak gerekmektedir. Bunun sebebi ise bir üst gelir düzeyinde marjinal tasarruf eğilimi çok yüksek olup tüketim eğiliminin daha düşük olmasıdır. Gelir miktarı içerisinde bulunan payın gidişatını tüketime harcamakta olan kesim gelirini arttırmaya yönelik farklı politikalar izleyebilir. Bu politikaları açıklamak gerekirse;
Gelir Transferi
Bu durumu gerçekleştirmenin en önemli yolu orta üst gelir düzeyine sahip olan halkın vergi yükünü arttırarak bu yükü doğrudan genişletici maliye politikası sayesinde kamu harcamaları artışı ile daha düşük gelirli kesime aktarmasını sağlamaktır.
Kamu Harcamalarının Düşük Seviyelere Çekilmesi
Gelir transferi ve kamu harcamalarının azaltılması ile birlikte talepte artış görülecek ve üreticiler artan talebi yerine getirmek için yatırım yapmak zorunda kalacaktır. Bununla birlikte yatırımcı kesim talebi karşılamak adına üretimin arttırılmasına sebep olacak yatırımlar yapacaktır. Bu durum sayesinde ekonomik büyüme tarafında yükseliş görülecektir. Gün geçtikçe geliri yükselişte olan kesim tasarruf eğilimi konusunda artış yaşayacak ve tasarrufların artması ile birlikte büyümeyi destekleyici bir ortam oluşturulacaktır. Bu durum ile birlikte dengeli bir tüketim – tasarruf oranına ulaşan ekonomi sürdürülebilir bir büyüme oranıyla orta gelir tuzağında rahat bir şekilde çıkabilecektir. Aslını söylemek gerekirse bu hamlelerin tamamı gelir dağılımında denge ortamını oluşturmak için yapılmaktadır. Alt gelir grubunu ekonomiyi etkileyecek bir oyuncu olarak oyuna dahil etmek ekonomik büyümenin en önemli anahtarlarından biridir.
