Matematik ve istatistik bilimlerinde sıklıkla kullanılan terimlerden biri olan korelasyon, farklı bir kapsamda yatırım ve bankacılık sektöründe de sıklıkla kullanılmaktadır. Bu bağlamda genel olarak incelendiğinde, çok teknik bir konu oluşturmasına rağmen kısa bir şekilde de özetlenmesi mümkün olacaktır. Zira korelasyon, değişen iki farklı değer arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla istatistiksel bir hesaplama amacıyla kullanılmaktadır. Bu hesaplama sayesinde değişkenlerin birbirleri ile olan veya olmayan bağları ortaya çıkarılır. 

Korelasyonun Temel Mantığı Nedir?

Korelasyon işleminin temel mantığında, iki değişken arasındaki yönün belirlenmesi yer almaktadır. Bu nedenle öncelikle korelasyon ile bağlantılı olarak kovaryans teriminin açıklaması gerekecektir. Kovaryans ise iki değişken değer arasında bulunan hareket benzerliğini ölçmek için kullanılan bir kavramdır. Kovaryans sonucu olarak, değişkenler arasında görülen benzerlikte üç farklı sonuç ortaya çıkabilir. Bu sonuçlar artı, eksi veya sıfır şeklinde bir yol sağlayabilir. Bu bağlamda da korelasyon ya pozitif ya da negatif olarak ortaya çıkacaktır. 

Eğer korelasyon ölçümü sonucunda pozitif bir sonuç ortaya çıkarsa, iki farklı değer arasında aynı yöne doğru giden bir ilişki bulunduğu ortaya çıkacaktır. Eğer korelasyon sonucu negatif çıkarsa, iki farklı değer arasında ters yönlü bir ilişki bulunduğu ortaya çıkacaktır.

Korelasyon katsayısı açısından ise değer 1 olarak görülüyorsa, iki farklı değişken arasında tam pozitif bir korelasyon bulunmaktadır veya doğrusal bir bağ bulunduğu ortaya çıkar. Buna bağlı olarak da eğer korelasyon değeri 1’e doğru yaklaşırsa, arada daha kuvvetli bir bağ oluşur. Eğer korelasyon katsayısı sıfır gibi bir değer olarak belirlenirse, iki farklı değişken arasında hiçbir ilişki bulunmadığı tespit edilir. 

Finans Piyasalarında Korelasyon

Korelasyon, finans ve yatırım piyasalarında yani bankacılık sektöründe çok sık kullanılan terimlerden biridir. Genellikle iki farklı emtia veya yatırım değeri arasında bir korelasyon ortaya çıkarılır. Yani örnek olarak USDCAD ile petrol yatırım araçları arasında bir korelasyon elde edilebilir. Yine farklı bir döviz paritesi ile altın arasında korelasyon sıklıkla görülen korelasyon değerlerinden birini oluşturur. 

Finans piyasalarında USDCAD-petrol korelasyonun çok sık kullanılmasının önemli bir sebebi bulunmaktadır. Çünkü Kanada, petrol ihraç eden bir ülke olarak bilinmektedir ve bu nedenle korelasyon önemli bir avantaj oluşturur. Bu bağlamda eğer petrol fiyatları düşerse, Kanada ekonomisi zarar ile karşılaşır ve USDCAD paritesinde yükselme görülür. Tam tersi durumda ise petrol fiyatlarının artması ile birlikte Kanada'da ekonomi yüksek bir değer kazanmaya başlar ve parite düşüş gösterir.  Yani usdcad ile petrol fiyatları ters ilişkilidir. Diğer bir deyişle ters korelasyona sahiptir. Biri yükselirken diğerinin düşmesi beklenmektedir.

Diğer önemli finans korelasyonlarından biri olarak USDJPY ile ons altın arasında olan ilişki göz önüne alınabilir. Ancak bu iki değişken arasında biraz daha farklı bir ilişki yer almaktadır. Çünkü bu iki değer arasındaki ilişki ters orantılı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumun temel nedenleri arasında da ekonomik belirsizlikler ve piyasalarda yaşanan endişeli durumlar yer almaktadır. 

USDJPY ile ons altın arasında gerçekleştirilen korelasyon sayesinde özellikle piyasalarda endişe çok yüksek noktalara ulaştığında ve belirsizlikler çoğaldığında Japon yeni değer kazanır. Japon Yeni değer kazandığı için usdjpy paritesi değer kaybeder. Buna karşılık olarak da ons altın fiyatında yükselme görülür. Çünkü güvenli liman arayışı içerisinde bulunan yatırımcılar, ons altın ve Japon yeni üzerinde yatırım gerçekleştirirler. Uzun yıllardan bu yana piyasalarda risklerin arttığı dönemlerde Ons altın ve Japon Yeni yatırımcıların güvenli liman arayışları sonuçlarında ilk sıralarda yer almıştır. Yani toparlayacak olur isek usdjpy paritesi ile ons altın arasında bir korelasyon mevcuttur. Bu korelasyona göre 

• Usdjpy paritesi düşerken, ons altın fiyatı yükselir.
• Usdjpy paritesi yükselirken, ons altın fiyatı düşer.

Bu korelasyon genellikle çalışsa da bazı durumlarda çalışmadığı da görülebilir. Özellikle piyasalarda endişe kaynaklı olmayan oynaklıklar nedeniyle volatilitenin artması gibi durumlar bu korelasyonu bozabilir. Bu nedenle bu korelasyon ceteris paribus yani diğer değğişkenler sabitken geçerli olmaktadır diyebiliriz.